Lessons in Leadership #92: Steen der wijzen

​Laatst vroeg iemand wat voor werk ik doe. Ik vertelde dat ik organisaties, teams en individuele medewerkers ondersteun bij leiderschaps- en samenwerkingsvraagstukken. Hij vroeg hoe ik het begrip samenwerking eigenlijk zou omschrijven. Interessante vraag. Samenwerking is net zo'n woord als liefde. Iedereen kent het en gebruikt het. Maar wat het nou precies betekent…

Inzet
Samenwerking wordt wel gedefinieerd als meerdere mensen die zich gezamenlijk inzetten om een bepaald doel te bereiken. Maar als die mensen dat doel hebben bereikt, kun je je afvragen of iedereen hetzelfde idee heeft over de samenwerking waarmee het doel is bereikt. Heeft iedereen bijvoorbeeld evenveel inzet getoond? Of hoeft dat misschien niet om toch van samenwerking te kunnen spreken? Is er op zo'n moment dan misschien sprake van minder goede of zelfs slechte samenwerking? Maar ja, ook bij slechte samenwerking werken mensen kennelijk toch nog samen. Anders zou je dat woord niet gebruiken.

Alchemie
Samenwerken is lastig te vatten in een eenvoudige definitie. Het lijkt wel wat op alchemie. Je bent lid van een groep mensen die samen iets voor elkaar willen krijgen. Of je bent leidinggevende van zo'n groep (waarbij je ook zou kunnen zeggen dat je ondanks je andere rol of positie wel degelijk lid bent van die groep) en je gaat op zoek naar de beste manier om dat doel te bereiken. Net zoals een alchemist op zoek ging naar de Steen der Wijzen, om daarmee goud te maken of eeuwige jeugd te verwerven. Let op: als het gaat om de beste manier, oftewel de kwaliteit van samenwerking, is dát de Steen der Wijzen die je zoekt, niet het doel dat je al samenwerkend wilt bereiken.

Ingrediënten
Wat nou die beste manier is, hangt af van onnoemelijk veel factoren. De hoeveelheid mensen, hun persoonlijkheden, kennis, ervaring, achtergrond, cultuur, hun houding ten opzichte van het doel en elkaar, de maatschappelijke context, persoonlijke omstandigheden, het weer, fysiek ongemak, etc. etc. En niet te vergeten je eigen 'gedoe'. Kortom, je hebt als 'samenwerkingsalchemist' te maken met een nagenoeg onbeperkte hoeveelheid ingrediënten die je zou kunnen mengen om de ideale samenstelling te vinden.

Formule
Gaat het je lukken om op deze manier de Steen der Wijzen, de perfecte manier van samenwerken, te vinden? Nee, geen schijn van kans. Alchemisten dachten nog dat er één formule moest bestaan om de Steen te vinden. De kunst was 'eenvoudigweg' die ene formule te ontdekken. Maar als het gaat om samenwerken dan kun je ene formule ook wel schudden. Jouw ingrediënten, de mensen waar je mee werkt en hun omstandigheden, veranderen namelijk voortdurend. De baby van een van je medewerkers hoeft maar een paar nachten te huilen en hij kan al een stuk sneller aangebrand zijn dan gewoonlijk, waar een collega vervolgens door van slag raakt, met als gevolg dat..., enz. En met een beetje pech wordt tijdens het proces ook nog het doel waarnaar je samen streeft aangepast.

Wijzer
En toch wil dit niet zeggen dat de Steen der Wijzen niet voor je is weggelegd. Alleen zit die niet in het vinden van de ideale samenwerking, maar in het zoeken ernaar. Het is het zoeken dat je wijzer maakt. Met elke mislukking ben je een ervaring rijker. Je weet steeds beter hoe je zelf in bepaalde situaties en op bepaalde mensen reageert. Je leert steeds beter en sneller de 'gebruiksaanwijzing' lezen van de mensen met wie je samenwerkt. In de plannen die je maakt kun je steeds adequater anticiperen op 'bekende onbekenden' en zelfs 'onbekende onbekenden' weet je in te calculeren.

Met andere woorden:
Samenwerken is een proces van voortdurend zoeken, aanpassen, afstemmen, keuzes maken, experimenteren, risico's durven nemen, consolideren, doorpakken, afstand nemen, volharden, leren, mislukken, slagen, lijden, vieren, en zo kan ik nog wel even doorgaan. En wie in al die dingen een uitdaging ziet en plezier heeft, kortom wie het meeste leiderschap vertoont, die heeft de grootste kans zijn doelen te bereiken.

Nelson Mandela
Als het gaat over wijsheid dan ben je bij Nelson Mandela wel aan het goede adres. Maar ook Mandela is die wijsheid niet aan komen waaien. Als jongeman was hij impulsief en snel geagiteerd. Het evenwichtige leiderschap waarvoor hij zo gewaardeerd wordt, heeft hij pas gedurende zijn leven geleerd en met name in de lange tijd die hij in de gevangenis heeft doorgebracht. Maar gelukkig is detentie geen voorwaarde het verwerven van leiderschap.

Reageren op deze lesson? Graag. Je kunt je reacties kwijt in het commentaarvak hieronder.

Better Leaders Make a Better World,
Ad van Oorschot.

Wil je meer weten over het leiderschap van Nelson Mandela, de manier waarop je dat zelf in zou kunnen zetten in je eigen dagelijks leven en werk, of hoe je er je organisatie of team mee kunt inspireren? Bel of mail. Ik vertel je graag meer over.

Vind je deze Lesson in Leadership waardevol, deel 'm dan gerust in je netwerk. Wil je iets uit deze Lesson in Leadership overnemen om elders te publiceren? Prima. Maar dan graag met vermelding van: Lessons in Leadership, www.invictusschoolofleadership.nl